![]() |
Nieuwe Stad Magazine Beatrijslaan 76 A B-3110 Rotselaar nieuwe.stad@scarlet.be www.nieuwestad.be |
Herman Wouters
Hij is dakloos en werkt alle dagen voor Artsen zonder Grenzen. Zes jaar geleden heeft hij definitief beslist om - letterlijk en figuurlijk - buiten de maatschappij te gaan staan. Zijn naam is Jozef, zonder meer want mediabelangstelling wil hij niet.
‘Neen, geen interview maar een gesprek mag wel want ik wil de mensen wel laten inzien dat ons geld ginder in de ontwikkelingslanden zoveel meer waard is en dat we daar iets mee moeten doen’, antwoordt Jozef me aan de telefoon. Ik probeerde hem al enkele dagen te bereiken in het onthaalcentrum waar hij soms is. Jozef is dakloos. Het is zijn bewuste keuze. Elke dag doet hij in de stad de toer van zeventig glascontainers om er met een ijzeren haak de lege flesjes uit te vissen waar men nog statiegeld voor krijgt. De opbrengst ervan stort hij aan Artsen zonder Grenzen. ‘Ik zorg dat mijn rekening elke week terug op nul staat, anders voel ik niet wat die mensen ginder voelen. Zij zijn alles kwijt. Zo blijft het echt. Anders verzwakt mijn aandacht. Vroeger kon ik niet zo leven omdat ik zeker wou zijn van een woonst en van het levensnoodzakelijke. Je kan dan bijna niet vermijden dat je terug begint te verlangen naar meer. Vanaf nu kan ik geven aan de minsten.’
‘Die acht uren inspanning per dag zijn voor mij een ervaring van geluk.’
Ik heb begin januari een afspraak met Jozef. Omdat het koud is, startte het onthaalcentrum enkele dagen geleden ook met nachtopvang voor daklozen. Ik stelde me voor dat we ons gesprek zouden houden in een verwarmd daglokaal - iets met koffie of warme soep - maar we zitten buiten, want Jozef rookt zelfgerolde sigaretten en dat moet buiten. Hij is warm gekleed met muts en anorak. Ik heb mijn muts in de wagen laten liggen en zet dan maar de kraag van mijn jas wat rechter.
Herman: Hoe ben je hier terecht gekomen? Kan je wat over je geschiedenis vertellen?
Jozef: Ik heb iets van mijn bedovergrootvader. Die was IJslandvaarder en met erg weinig tevreden. Toen trokken ze voor een maand met een zeilboot de zee op en visten op kabeljauw. Ze werden betaald per vis. Mijn vader was een schrijnwerker en maakte in de jaren dertig zijn eerste deuren en ramen. Toen werden de dingen nog goed gemaakt. Als hij in die villa’s zijn ramen en deuren plaatste en het huis beschermd was tegen weer en wind, dan waren hij en de opdrachtgever content. Ik ben vijftig jaar later hetzelfde gaan doen, maar voelde steeds dat de mensen niet meer tevreden waren. Onuitgesproken. Mijn werk was niet goed of ze hadden helemaal iets anders nodig. Zelfs bij mensen waar ik gratis werkte omdat ze niet konden betalen. In het begin denk je: ‘Och dat is bij die ene.’ Maar het was ook zo bij die andere, en op den duur begint dat toch te wringen. En om het eens brutaal te zeggen, werken voor een rijke en verwachten dat die dan ook dankbaar zou zijn voor wat je deed, dat lukte blijkbaar niet. Ik wou daarvan af.
Ik heb daarna vrijwilligerswerk gedaan op drie verschillende plaatsen en drie maal kreeg ik dezelfde reactie: ‘Jozef, kan jij niet zorgen dat er hier wat meer geld binnenkomt?’ Ik had altijd gedacht dat als ik voor andere mensen nederig van alles gratis in orde bracht, dat ze toch zouden voelen dat ze nu geld over hadden, maar het was net omgekeerd. Ik moest zorgen voor nog meer geld.
Zes jaar geleden zat ik hier aan ditzelfde tafeltje en het werd me ineens zonneklaar. Als ik niet op de normale manier rustig iets goeds kon doen en voor de ander een goed gevoel kon opbouwen, moest ik het nog kleiner doen. Ik wilde het voor mezelf toch een beetje leefbaar houden. Ik ben toen aan mijn zeventig glascontainers per dag begonnen. Je moet dan zelf geen appreciatie gaan zoeken en je wordt zelf een steun voor je omgeving.
Herman: Je stort de opbrengst aan Artsen zonder Grenzen?
Jozef: Ik wilde proberen om met het minste het beste te doen en ergens in de wereld een duurzaam cadeau te geven waarbij ik niet moest twijfelen over de zin ervan en waar ik niet afhankelijk zou zijn van een ‘dank u’. Weet je dat veertig eurocent voldoende is om, gelijk waar in de wereld, voor een moeder medicijnen te kopen waardoor ze, als ze een kindje ter wereld brengt, niet moet doodbloeden? Daardoor is heel dat gezin gered want ze hebben elkaar nadien nog. Meer en meer kan ik me daar een hele dag goed bij voelen.
Herman: Lege flesjes verzamelen, hoeveel brengt dat op? Ik heb daar totaal geen idee van.
Jozef: Als ik een dag werk, heb ik tien euro aan statiegeld; soms een beetje meer of soms een beetje minder. Ik had ergens gelezen dat je voor dat bedrag een kindje van blindheid kan genezen als de oorzaak vitaminetekort is. Met dat geld is dat opgelost en dat werd zowat mijn referentiepunt. Eigenlijk wil ik ergens op de wereld een blijheid brengen die duurzaam is. Als een kind in die landen terug gezond is en opnieuw kan meehelpen om voor de familie drinkwater te halen of brandhout te verzamelen, dan doet dat iets dat van levensbelang is en hoort het er terug bij. En ik kan daarvoor zorgen door een dag te werken. Die acht uren inspanning per dag zijn voor mij een ervaring van geluk. s’Avonds ben ik moe maar tevreden. Ik heb een dag gewerkt en ik heb de ogen van een kind gered. Als ik vroeger iets deed voor iemand, hing ik af van de reactie die ik terugkreeg. Als ik nu iets doe en ik geef dat aan Artsen zonder Grenzen, zijn die mensen binnen tien jaar nog veel gelukkiger dan op het moment dat ze die hulp krijgen. Dat is een beetje het verschil met vroeger.
Herman: Kiezen voor het eenvoudigste is dat hetzelfde als liefdevol proberen te leven?
Jozef: In plaats van het beste te krijgen en je daar dan eigenlijk niet goed bij te voelen moet je het beste geven. Als je dat echt doorleeft, word je zelf een beetje de bron van je geluk. Er zijn mensen die van alles doen om toch maar zoveel mogelijk te hebben om zich daar achter weg te stoppen, zodat de anderen niet zien hoe slecht ze zich voelen. Wat ik probeer is een beetje de omgekeerde beweging, een typisch menselijke capaciteit. Dan functioneer je als mens optimaal. Als je dat niet durft of niet meer kunt beleven dan zit je voor je het weet op een niveau lager dan dat van een dier.
‘Dat is toch allemaal niet zo moeilijk.’
Herman: Hoe kijk je het nieuwe jaar tegemoet?
Jozef: Het mag voor mij zo verdergaan, dag na dag. Hoe eenvoudiger en hoe toegankelijker voor mensen hoe beter. Misschien helpt wat ik doe diegenen die nog altijd denken dat ze voor niemand een geschenk kunnen zijn. De zin uit het evangelie ‘wat je aan de minste van de mijnen doet, heb je aan mij gedaan’ is toch het meest logische in de natuur? Je geeft het beste waar er echt tekort is. Dat is toch allemaal niet zo moeilijk.
Je kan dhr. Koen Baetens, Press Officer van Artsen Zonder Grenzen contacteren ivm Jozef. Klik dan hier.
[ Foto's: Photos.com ]
‘Vorige week stond ik aan een glascontainer flessen op te vissen met mijn ijzerdraadje. Een man van rond de vijfenzestig, die er nog heel goed uitzag, keek nieuwsgierig naar wat ik aan het doen was. Ik besloot hem aan te spreken - op den duur heb je de intuïtie met wie je te doen hebt - en ik toon hem een flesje terwijl ik zeg: “Met vier van die flesjes heb je voldoende geld om in een arm land te voorkomen dat een moeder moet doodbloeden als ze een kindje koopt. Dat is voor dat gezin een cadeau voor dertig jaar. Ik ben dakloos en alleen. Ik heb niets dringends te doen. Ik heb dus geen excuus om dit niet te doen.” Die man kreeg precies een donderslag op klaarlichte dag. “Ik ben chirurg”, zei hij, “en ik weet inderdaad van dat medicijn om die bloedingen tegen te gaan.” En dan wat stotterend: “Maar ik zit met een vrouw in Korea…”. Hij zocht naar hoe hij die zin moest voltooien. Het was een contact op mensenmaat. Dat soort ontmoetingen heb ik regelmatig. Ze doen me deugd.’ Jozef
De overname van teksten van deze website is toegelaten voor elk niet-commercieel doel mits vermelding: © Nieuwe Stad Magazine - Antwerpen
______________________________
'Wat de bewoners van deze stad nog het meest typeert,
is dat ze diepere levenservaringen delen met elkaar.'
[ lees het artikel ‘Loppiano’ hier ]
Reageer hier op dit artikel |
Archief | |
04-2009 | Zie me graag |
10-2008 | Enkele overtuigingen van F. Vandenbroucke - (pdf) |
09-2008 | Vakantie |
06-2008 | Zie hen graag |
05-2008 | Ons-beschikkingsrecht |
04-2008 | Emoties als muzikant - (muziek) |
03-2008 | De dokter zei: U hebt de ziekte van Parkinson |
02-2008 | Kick van wereldwijde verbondenheid |
01-2008 | Winter van Antwerpen |
12-2007 | Hé, wat gebeurt daar |
11-2007 | Een boot die niet zinkt |
10-2007 | Respiro |
09-2007 | Weten hoe het kan zijn |
05-2007 | Oogarts in het vizier |
04-2007 | Kleur je stad - (pdf) |
12-2006 | Strips barstensvol vrede |