![]() |
Nieuwe Stad Magazine Beatrijslaan 76 A B-3110 Rotselaar nieuwe.stad@scarlet.be www.nieuwestad.be |
Er zullen altijd conflicten zijn
Kwinten Wouters
Fred wordt op een nacht door Pascal zonder reden van zijn bromfiets gesleurd. Er volgen slagen en verwondingen en wat later scheurt Pascal er met de brommer en de portefeuille vandoor. Fred strompelt hierop naar de politie en na wat speurwerk wordt de dader een week later gevat. Ondanks een nieuwe brommer, een morele schadevergoeding en een gevangenisstraf voor Pascal, is Fred wantrouwig en misnoegd geworden en gaat hij de deur niet meer uit. Vele vragen drukken op hem. Dader Pascal zit gefrustreerd en eenzaam in zijn cel.
Conflicten zijn helaas eigen aan het samenleven. Het klassieke strafrecht stelt hier normaalgesproken paal en perk aan en legt ingeval van schade en schuld een straf op. Helaas blijft het slachtoffer al te vaak verweesd en gedesillusioneerd achter, zonder veel inspraak over de afhandeling van ‘zijn’ conflict. Soms lijkt het wel alsof hij enkel de noodzakelijke getuige is om de openbare orde te behoeden voor de dader. Veel slachtoffers blijven nadien worstelen met pijnlijke vragen: ‘Waarom heeft hij dat gedaan, waarom ik, waarom...?’ Maar ook daders zitten met muizenissen. Ze kunnen achteraf hun daden niet meer vatten of willen duidelijk maken hoe het zo ver is kunnen komen. Het klassieke strafrecht zet hen in de kou.
Het herstelrecht is een internationale beweging van alternatieve conflicthantering die gericht is op herstel, eerder dan op straffen. Het gaat hierbij niet zomaar om het ‘repareren’ van de schade. Herstel moet gezien worden als het zich herpositioneren ten aanzien van het gedane leed. Een misdrijf wordt niet louter als een schending van bepaalde regels of wetartikels beschouwd, maar eerder als een inbreuk op personen en relaties, een intermenselijk conflict. Vanuit deze visie wil men de dader en het slachtoffer actief betrekken bij de afhandeling van hun zaak, met het oog op herstel en onderlinge pacificatie.
‘Maar we moeten deze verschillen op een positieve manier aanwenden en energie putten uit de verschillende gezichtspunten.’ - Dalai Lama, Nobelprijs voor de Vrede, 1989
Voor het achterliggende mensbeeld hierbij kan uit vele plaatsen inspiratie worden geput. De Amerikaanse psychotherapeut Carl Rogers bijvoorbeeld stelt dat de mens nooit volledig is wie hij is, maar steeds onderweg is. In een constante evolutie vestigt hij zijn identiteit. Hij doet dit door de wil om binnen zijn eigen verhaal telkens opnieuw een zinvolle betekenis te geven aan de vele contexten waarin hij zich tijdens zijn levenstocht bevindt.
Een mens valt nooit enkel en alleen samen met zijn context, en zeker niet met de definities die anderen daarbij op hem afvuren. Net zoals iemand die jong is nooit enkel ‘een kind’ is, is iemand die steelt nooit zonder meer ‘een dief’. Nee, volgens Rogers gaat een mens vanuit zijn diepste wezen steeds de uitdaging aan het beeld van zijn context te overstijgen, hoe moeilijk dat ook moge zijn. Want juist in dit overstijgen vestigt hij zijn identiteit, steeds opnieuw, maar nooit definitief.
Iemand erkennen in zijn mens-zijn is geloven in zijn vermogen om zich overstijgend te verhouden ten opzichte van ingekleurde situaties. Precies wanneer de evolutie ergens hapert, zoals bij Fred of Pascal, stelt zich een probleem en dreigt het oorspronkelijke wordingsproces te verstikken.
‘Probeer het geweld te verminderen, niet via dwang, maar door bewustwording en wederzijds respect.’ - Dalai Lama, Nobelprijs voor de Vrede, 1989
In New York, achter het eiland Manhattan in South Bronx ligt een arme en beruchte buurt die ‘Wasteland’ genoemd wordt. Politiemannen mijden die. Injectienaalden liggen hier op de voetpaden en bendes staren je dof aan op straat. De Belgische zuster Simone Ponnet vangt er in haar Abraham House zware delinquenten op. Ze leven er onder hetzelfde gecontroleerde regime als in de gevangenis, maar de sfeer is er totaal anders. In het huis wordt naar hen geluisterd, worden ze gerespecteerd en heerst een klimaat van wederzijds vertrouwen. Dit vertrouwen is zo authentiek dat het niet beschaamd wordt. Er is haast geen herval na een verblijf in Abraham House. Terwijl de meeste gevangenen van de nabijgelegen staatsgevangenis Riker’s Island na hun vrijlating vrijwel meteen terug in de criminaliteit terechtkomen.
Zowel het werk van zuster Ponnet als de ideeën van Carl Rogers confronteren mensen met hun verantwoordelijkheid maar reiken ook de middelen aan om deze daadwerkelijk op te nemen.
‘Dialoog, waarbij de belangen van beide partijen tegen elkaar worden afgewogen, is de manier om problemen op te lossen.’ - Dalai Lama, Nobelprijs voor de Vrede, 1989
HERSTELBEMIDDELING SUGGNOMÈ (*)
Wetenschappelijk onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat heel wat daders en slachtoffers behoefte hebben aan communicatie. De slachtoffer-daderbemiddeling is een herstelrechtelijke conflictafhandeling die parallel verloopt met het strafrechtelijk parcours en die een communicatieve ruimte biedt waarin de betrokkenen hun belevingen, de gevolgen van het conflict én hun verwachtingen kunnen bespreken. Zo krijgt het slachtoffer opnieuw een stem in het strafrechtelijk gebeuren en kan hij zijn persoonlijke noden en verwachtingen uiten. De dader van zijn kant krijgt de kans om zijn verantwoordelijkheid op te nemen.
Aan Vlaamse zijde en voor bemiddeling met meerderjarigen werken bemiddelaars in opdracht van de vzw Suggnomè, Forum voor herstelrecht en bemiddeling (zie: onderaan). Sinds 22 juni 2005 is bij wet bepaald dat iedereen die een direct belang heeft in het kader van een strafrechtelijke procedure bij hen een aanvraag tot bemiddeling kan doen.
Partijen kunnen vrijwillig ingaan op het bemiddelingsaanbod en zijn vrij om op elk moment de bemiddeling stop te zetten. Een neutrale bemiddelaar tracht een dialoog op gang te brengen tussen dader en slachtoffer, in alle vertrouwelijkheid en op hun tempo. Eventueel volgt een gezamenlijk gesprek waarbij de partijen bepalen of ze iets wensen terug te koppelen naar de gerechtelijke instanties, in de vorm van een overeenkomst, een regeling van de schade, maar evengoed een spijtbetuiging, de belofte om begeleiding te zoeken of om uit de buurt te blijven.
Zelfs al leiden niet alle bemiddelingen tot een schriftelijk resultaat, toch is er achteraf bijna altijd een tevredenheid vast te stellen omdat de betrokkenen hun eigen verhaal aan iemand kwijt konden, omdat hun noden en verwachtingen centraal stonden, omdat ze antwoorden kregen op hun vele vragen, omdat hun oplossingscapaciteiten werden aangesproken,… En misschien, op een moeilijker te meten niveau, omdat ze diep vanbinnen wat meer mens geworden zijn.
* Suggnomè is een Grieks woord. Het betekent: ‘het samen begrijpen van eenzelfde realiteit’.
De vzw Suggnomè heeft bemiddelingsdiensten in veertien Vlaamse steden. Het Centraal Secretariaat bevindt zich in de Maria Theresiastraat 114, 3000 Leuven - tel. +32.(0)16.22 63 88.
[ Foto's: Photos.com ]
Eredoctoraat voor het herstelrecht
De Australiër John Braithway kreeg deze maand een eredoctoraat aan de Universiteit van Leuven. Hij is vooral bekend omwille van zijn onderzoek en zijn publicaties over het herstelrecht. Braithway analyseerde verschillende projecten en vond steeds dat er bij een traditioneel strafproces meer kans was op recidivisme of het hervallen in crimineel gedrag dan na een herstelprocedure. Bovendien was er een grotere tevredenheid zowel bij daders als bij slachtoffers en kwamen wraakgevoelens bij slachtoffers minder vaak voor.
Concreet wordt in een herstelprocedure een ontmoeting geregeld tussen de dader en het slachtoffer van een misdrijf. Samen met een bemiddelaar, met de familieleden en met de advocaten wordt er naar een manier gezocht om de misdaad weer goed te maken.
Het is geweten dat er in de traditionele gevangenissen weinig aandacht is om de mensen opnieuw op te voeden. Als het dan toch gebeurt, is het nog vaak door vrijwilligers. NS
De overname van teksten van deze website is toegelaten voor elk niet-commercieel doel mits vermelding: © Nieuwe Stad Magazine - Antwerpen
______________________________
'Wat de bewoners van deze stad nog het meest typeert,
is dat ze diepere levenservaringen delen met elkaar.'
[ lees het artikel ‘Loppiano’ hier ]
Reageer hier op dit artikel |
Archief | |
10-2008 | Met een hart voor jongeren - (pdf) |
09-2008 | Zij voor mij en ik voor hen |
06-2008 | De waarheid van de ogen |
05-2008 | Wie niet liefheeft, is al gestorven |
04-2008 | Uniek charisma van eenheid |
04-2008 | Chiara Lubich - fotoalbum - (videofragmenten) |
04-2008 | Het leven van Chiara Lubich |
03-2008 | Arbeid in een geest van verbondenheid |
02-2008 | Herstelrecht |
01-2008 | Vrijkomen uit de droefheid |
12-2007 | Creatieve minderheden |
11-2007 | Kunst in de gevangenis |
10-2007 | Sport voor iedereen |
05-2007 | Reinigingsmiddelen voor mensen met zorg |