Nieuwe Stad Magazine
Beatrijslaan 76 A
B-3110 Rotselaar
nieuwe.stad@scarlet.be
www.nieuwestad.be
 

 

 

Zelfstandigheid en verbondenheid

 

Françoise Supeley

 

Voor psychiater Marc Eneman behoren zelfstandigheid en verbondenheid tot belangrijke kenmerken van een evenwichtige man-vrouwverhouding. Het ene respecteren en het andere koesteren betekent winst voor beide partners en voor hun relatie.

Relatietherapeut Alfons Vansteenwegen behandelt het thema van autonomie en verbondenheid in de man-vrouwrelatie in het boek Liefde na verschil - de ongedroomde eenheid (Lannoo, 1995). We kunnen er onder andere lezen: ‘Een echte relatie veronderstelt dat de partners onderscheiden en verschillend zijn’ (p. 20). ‘Echte eenheid vereist immers steeds de erkenning van het verschil en de overschrijding ervan’ (p. 36). ‘Intimiteit veronderstelt dat men al een autonome persoonlijkheid heeft. Intimiteit ontstaat pas na het respect voor het anders-zijn van de partner’ (p. 111).

Het gaat in een man-vrouwverhouding om een verbondenheid waarbij de autonomie gerespecteerd wordt (verbondenheid is iets anders dan gebondenheid) en om zelfstandigheid zonder dat de verbondenheid wordt opgegeven. Bij sommige paren - misschien was dit vroeger meer het geval - is er heel veel verbondenheid maar slechts weinig ruimte voor autonomie, bij andere paren - misschien doet zich dit nu meer voor - wordt heel veel belang gehecht aan zelfstandigheid en is er minder aandacht voor verbondenheid.

 

'Nagestreefde verbondenheid en gerespecteerde

autonomie blijken geen tegengestelden te

zijn, ze versterken elkaar.'

 


In een man-vrouwrelatie is het belangrijk aandachtige zorg te besteden aan beide aspecten, aan autonomie en aan verbondenheid. Zelfstandigheid hebben we te respecteren, verbondenheid moeten we koesteren. Dit kunnen we op vele manieren bevorderen.

Vooreerst door inzet en trouw. Zich inzetten en trouw zijn doet zich meestal voor in kleinere zaken: uitvoeren wat we elkaar beloofd hebben te doen, daadwerkelijk rekening houden met wat de ander belangrijk vindt... Soms, niet zo dikwijls, gaat het om inzet en trouw in moeilijkere aangelegenheden waarin van ons verwacht wordt echt trouw te zijn aan onze partner.

Daarnaast is een loyale houding van belang. Als paar kunnen we van gedachten verschillen en het oneens zijn, maar het is belangrijk om ons naar buiten (gezin, schoonfamilie, vrienden,…) loyaal aan elkaar op te stellen. Dit kan zich in het bijzonder voordoen tegenover onze (opgroeiende) kinderen. Misschien hebben we een verschillende visie en benadering in verband met opvoeding, maar het is belangrijk om ons tegenover onze kinderen loyaal aan onze partner op te stellen. Kinderen dagen ons uit en kunnen ons daardoor helpen groeien in loyaliteit. Opvoeding is een wederzijds gebeuren.



Velen van ons willen zich inzetten voor allerlei vragen en noden bij mensen rondom ons of in de ruimere wereld. Uiteraard is dit prachtig. Voor mensen in een man-vrouwverhouding echter is het altijd opnieuw belangrijk om een dergelijke inzet samen met de partner te bekijken. Hoe mooi de zaak waarvoor men zich wil inzetten ook kan zijn, als ze de verbondenheid schade kan berokkenen is het beter dit niet te doen. Ervaring leert dat het respecteren van verbondenheid uiteindelijk een voedingsbodem wordt waaruit heel wat vruchtbaarheid, niet in het minst voor anderen, kan oprijzen.

In verband met het omgaan met verschillen en het respecteren van autonomie is (echt) spreken essentieel. Niet dat er áltijd moet gesproken worden - soms is het beter te zwijgen en te wachten - maar op het gepaste moment spreken is belangrijk. Hiertoe moeten we goed nagaan wat er in ons leeft, hoe we oprecht over iets denken. Durven spreken vraagt soms ook het overwinnen van angsten of van een schaamtegevoel. En ook de stijl is niet zonder belang: we richten ons tot de ander en we proberen zonder veel omwegen en zonder veel verdoezeling duidelijk en eenvoudig te zeggen wat er in ons leeft, hoe wij het zien.

 

 'Soms denken we: hij of zij zal woedend worden…

In zekere zin moeten we ons daar niets van

aantrekken en ons richten tot het diepste,

het beste in onze partner.'

 


Relatietherapeut Vansteenwegen zegt in het al aangehaalde boek: ‘Een twijfel durven op tafel gooien is een teken dat men de partner ernstig neemt. Dat men hem belangrijk genoeg vindt om dit met hem te doorworstelen’
(p. 66) en verder (p. 127): ‘Confrontatie binnen een relatie is een vorm van respect. Men neemt aan dat de ander voor zichzelf kan staan, dat hij sterk genoeg is.’

We moeten ons niet zomaar tot de ander richten, maar eerst halt houden en bedenken: ik richt me nu tot het beste, het diepste in de ander, tot die competente persoon die de ander in wezen is. Soms denken we: hij of zij zal niet aankunnen wat ik zal zeggen, hij of zij zal het toch weer niet begrijpen, zal ermee spotten, zal woedend worden… In zekere zin moeten we ons van dit alles niets aantrekken en ons richten tot het diepste, het beste in onze partner.



‘Misschien hebben we een verschillende visie en benadering in verband met opvoeding, maar het is belangrijk om ons tegenover onze kinderen loyaal aan onze partner op te stellen. Kinderen dagen ons uit en kunnen ons daardoor helpen groeien in loyaliteit. Opvoeding is een wederzijds gebeuren.’


Wie spreekt, moet stilstaan bij wat er in hem of haar leeft en dit verwoorden; wie luistert, moet stilstaan bij wat er in de ander leeft en dit ontvangen. De ander goed beluisteren is de moeilijkste opdracht, moeilijker dan spreken.
Als we luisteren komen onmiddellijk onze eigen gevoelens naar boven, onze eigen standpunten, onze tegenargumenten, we kunnen ons niet begrepen of verongelijkt voelen. Echt luisteren veronderstelt dat we dit alles even tussen haakjes plaatsen en ons proberen in te leven in wat het voor de ander betekent. Dit spreken en luisteren gebeurt best in een heen en weer gaande beweging, een dialoog, waarin het woord over en weer gaat, en zo ook het luisteren.

Het is mogelijk dat dit alles leidt tot een wederzijds begrijpen en het overwinnen van een verschil in visie en in standpunten. Fons Vansteenwegen waarschuwt ons echter om het, in een zekere zin, niet te snel eens te zijn met elkaar. In Liefde na verschil schrijft hij: ‘Het “ja” zeggen in een relatie heeft maar zin als er soms ook “neen” gezegd wordt. Wie steeds “ja” zou zeggen, zegt nooit echt “ja”. Wie soms eens “neen” zegt, kan ook echt “ja” zeggen.’ In zijn bestseller Liefde is een werkwoord zegt hij in dit verband: ‘Leven met een partner die steeds “ja” zegt op je vragen is op lange termijn gevaarlijker dan leven met een partner die ook eens “neen” zegt.’ Iets verder op dezelfde pagina schrijft hij over het geven in een relatie (dit geldt ook voor het gelijk geven aan de partner): ‘Het echte geven veronderstelt dat men ten minste de kans heeft om te houden wat men heeft. Dat men zich niet verplicht voelt te geven. Van harte iets geven betekent dat men beseft dat men iets heeft, dat men het ook kan houden, maar dat men ervoor kiest het te geven. Daar wordt men niet vijandig van. Integendeel: echt geven behoort tot de grootste vormen van voldoening in een relatie.’ Iets geven (ook gelijk geven) is iets anders dan zich iets laten afnemen.



Maar misschien komt men niet tot een overbrugging van een verschil in visie of in keuze. Mogelijk gebeurt dit in een latere tijd, of misschien wel nooit. Maar zelfs al blijft men met een verschil in standpunt, als men echt tracht te blijven luisteren naar de ander, hem of haar niet forceert om te veranderen, maar probeert dit blijvende verschil te aanvaarden, dan is dit alles een heel zinvol gebeuren. Beiden ervaren dit als waardevol, het geeft aan beiden een rustgevend effect en het helpt om rustiger en minder krampachtig om te gaan met verschillen. We zijn samen en verbonden, zeker, maar we zijn en we blijven ook verschillende mensen.

 

'Proberen de autonomie van de ander te respecteren doet

de verbondenheid groeien en oprechte verbondenheid en intimiteit

verstevigen de autonomie van de partner.'

 


Men zou kunnen denken dat verbondenheid en autonomie elkaar uitsluiten: hoe meer verbondenheid, hoe minder autonomie en omgekeerd. Maar bij oprechte inzet in dit verband blijkt iets merkwaardigs te gebeuren: proberen de autonomie van de ander te respecteren doet de verbondenheid groeien en oprechte verbondenheid en intimiteit verstevigen de autonomie van de partner. Nagestreefde verbondenheid en gerespecteerde autonomie blijken geen tegengestelden te zijn, ze versterken elkaar: een toch wel merkwaardige en veelbelovende vaststelling.


Vorige maand gaf Marc Eneman - in een eerste deel - reeds een aantal gedachten weer over de groei naar relatiebekwaamheid, in het artikel ‘Eén en toch twee, twee en toch één’.


Dr. Marc Eneman werkt in een psychiatrisch ziekenhuis van de Broeders van Liefde te Bierbeek.


Contact: Françoise Supeley

 

[ Foto's: Città nuova, N.F. en Photos.com ]

 

 

De overname van teksten van deze website is toegelaten voor elk niet-commercieel doel mits vermelding: © Nieuwe Stad Magazine - Antwerpen

______________________________

 

'Wat de bewoners van deze stad nog het meest typeert,

is dat ze diepere levenservaringen delen met elkaar.'


[ lees het artikel ‘Loppiano’ hier ]


Reageer hier op dit artikel

Naam :
E-mail :
Tekst :



Archief

06-2008Jong geleerd
05-2008Op de trappen van de rechtbank
04-2008Zoek de zonkant
03-2008Spijt
02-2008Het virus van vriendschap
01-2008Gekwetst
12-2007Gezinspolitiek
11-2007Zelfstandigheid en verbondenheid
10-2007Eén en toch twee
09-2007Ombuigen naar positieve groei
06-2007Op reis naar elkaar
© Nieuwe Stad - Beatrijslaan 76 A, B-3110 Rotselaar - nieuwe.stad@scarlet.be - www.nieuwestad.be
© 2014 browsbox - Nieuwe Stad